then 'Add to home screen'
then 'Add to home screen'
Góc nhìn từ Luật sư Nguyễn Thanh Trung | HT Legal VN
I. TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN
Tháng 3/2024, HT Legal VN đại diện Khách hàng nộp đơn khởi kiện tại TAND Quận X – TP. Hồ Chí Minh, kèm theo đơn lựa chọn Tòa án theo điểm g khoản 1 Điều 40 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (BLTTDS), vì tranh chấp phát sinh từ quan hệ hợp đồng.
Tuy nhiên, TAND Quận X lại ra quyết định chuyển vụ án về TAND huyện T – tỉnh P với lý do “thẩm quyền thuộc Tòa án nơi Bị đơn có trụ sở” theo điểm a khoản 1 Điều 39 BLTTDS 2015. Sau đó, TAND huyện T lại chuyển ngược hồ sơ, cho rằng việc lựa chọn của Nguyên đơn là đúng luật.
Quá trình “qua lại” giữa hai Tòa kéo dài gần 9 tháng, đến tháng 12/2024 vụ án mới được thụ lý. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, TAND Quận X tiếp tục ra quyết định chuyển hồ sơ – mở lại vòng lặp bất tận về thẩm quyền.
II. PHÂN TÍCH HỆ QUẢ PHÁP LÝ
1. Vẫn còn tồn tại xung đột, quan điểm khác nhau trong việc áp dụng quy định về thẩm quyền
Vấn đề xác định thẩm quyền của Tòa án tuy được quy định rõ ràng, cụ thể tại Mục II Chương II BLTTDS 2015, nhưng trong thực tiễn vẫn tồn tại những bất cập đáng lưu ý.
Cụ thể, trong khi TAND Quận X ưu tiên áp dụng nguyên tắc xác định thẩm quyền theo Điều 39 BLTTDS 2015 (Tòa án nơi Bị đơn có trụ sở), thì TAND huyện T lại chấp nhận sự lựa chọn Tòa án của Nguyên đơn theo Điều 40 BLTTDS 2015 (Tòa án nơi hợp đồng được thực hiện).
Nguyên tắc thuận lợi và giới hạn khi xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp:
Trong vụ việc nêu trên, TAND Quận X tập trung vào việc áp dụng nguyên tắc thẩm quyền theo trụ sở của Bị đơn, nhưng không xem xét toàn diện đến tính chất và nội dung thực tế của tranh chấp. Trong khi đó vụ việc tranh chấp liên quan đến phần nghiệm thu và thanh toán quyết toán các công trình xây dựng tại 03 địa điểm khác nhau trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Việc chuyển hồ sơ về Tòa án nơi Bị đơn có trụ sở tuy thuận lợi cho việc liên lạc với Bị đơn, nhưng lại có thể khó khăn đáng kể trong giai đoạn Toà án cần phải xác minh, thẩm định giá trị thanh toán đối với các công trình xây dựng đang có tranh chấp.
Câu hỏi đặt ra: Nên ưu tiên thuận lợi trong việc liên lạc với Bị đơn hay ưu tiên đến sự thuận tiện khi giải quyết nội dung tranh chấp? Và cơ sở nào để việc xác định trên được áp dụng một cách thống nhất trong toàn hệ thống toà án?
Do đó thấy được pháp luật hiện hành cần một văn bản hướng dẫn rõ ràng về thứ tự ưu tiên áp dụng giữa Điều 39 và Điều 40 BLTTDS 2015 trong trường hợp cả hai quy định đều có thể áp dụng. Vì sự thiếu vắng này dẫn đến việc các Tòa án có thể có quan điểm khác nhau khi xác định thẩm quyền, gây ra hệ quả thủ tục xác định về thẩm quyền kéo dài giữa các Tòa án.
Ngoài ra, cần có quy định cụ thể áp dụng chế tài và trách nhiệm người đứng đầu, trách nhiệm đối với cán bộ thiếu trách nhiệm, làm không đúng quy định pháp luật bằng cách thể chế hóa rõ ràng quy trình khiếu nại và giải quyết khiếu nại tại cơ sở đảm bảo sự nghiêm minh và nguyên tắc thượng tôn pháp luật, công bằng với tất cả mọi chủ thể.
2. Hậu quả đối với quyền tiếp cận công lý
Tính đến thời điểm hiện tại, vụ việc đã kéo dài hơn 15 tháng, nhưng vấn đề về thẩm quyền giữa các Tòa án vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, trong khi nội dung của tranh chấp vẫn chưa được xem xét.
Tình trạng này không chỉ gây mất niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào hệ thống Tòa án, mà còn tạo ra những khó khăn nghiêm trọng trong việc tiếp cận công lý. Hơn nữa, điều này vô hình chung tạo cơ hội cho Bị đơn trì hoãn nghĩa vụ pháp lý của mình, gây thiệt hại cho quyền lợi của Nguyên đơn.
Nhưng đồng thời, cũng đặt ra vấn đề phòng ngừa rủi ro và phương án chọn cơ quan giải quyết tranh chấp từ ban đầu, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào Tòa án trong các quan hệ tranh chấp kinh tế.
III. KIẾN NGHỊ VÀ PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT
1. Biện pháp phòng ngừa cho doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần chủ động phòng ngừa rủi ro ngay từ khâu đàm phán và ký kết hợp đồng bằng cách thỏa thuận rõ ràng một Tòa án cụ thể có thẩm quyền giải quyết tranh chấp (khoản 2 Điều 40 BLTTDS 2015); hoặc cân nhắc thỏa thuận lựa chọn Trọng tài với thủ tục nhanh gọn, bảo mật cao và linh hoạt hơn trong việc giải quyết tranh chấp.
Tầm quan trọng của việc phòng ngừa rủi ro: Trong hoạt động kinh doanh, thời gian và hiệu quả sử dụng vốn là yếu tố then chốt quyết định hoạt động của doanh nghiệp. Việc vướng vào trường hợp nêu trên không chỉ gây chậm trễ việc giải quyết tranh chấp, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng – ngành có chu kỳ luân chuyển vốn nhanh và áp lực thanh toán cao.
2. Ứng phó khi đã phát sinh tranh chấp
Trong vụ việc cụ thể, HT Legal VN đã liên tục nộp đơn khiếu nại, đề nghị Tòa án xem xét thụ lý theo đúng quy định của Điều 40 BLTTDS 2015 – thể hiện quyền lựa chọn hợp pháp của Nguyên đơn.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào tinh thần và quan điểm xử lý của từng Tòa án, nên luật sư cần kiên trì, cẩn trọng và nhất quán lập luận pháp lý để bảo vệ quyền lợi cho thân chủ.
3. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật và cơ chế xử lý
Cần có:
– Văn bản hướng dẫn cụ thể của TAND Tối cao hoặc Hội đồng Thẩm phán về thứ tự ưu tiên áp dụng Điều 39 và 40 BLTTDS.
– Quy định trách nhiệm rõ ràng đối với người đứng đầu Tòa án, cán bộ xử lý hồ sơ nếu để kéo dài, sai phạm quy định thẩm quyền.
– Cơ chế giám sát độc lập và minh bạch trong việc giải quyết khiếu nại về thẩm quyền.
IV. KẾT LUẬN
Một vụ án kéo dài hơn 15 tháng chỉ vì “tranh chấp thẩm quyền” là điều không thể chấp nhận được trong một hệ thống tư pháp hiện đại.
Đây cũng là kinh nghiệm đắt giá cho doanh nghiệp:
“Phòng bệnh pháp lý luôn rẻ hơn chữa bệnh tố tụng.”
Nếu ngay từ đầu, hợp đồng được luật sư chuyên phòng bệnh pháp lý tư vấn và thiết lập quy trình đúng luật – thì rủi ro đã có thể được loại trừ từ gốc.
Tôn trọng quy trình chính là cách doanh nghiệp tự bảo vệ mình.
Tại HT Legal VN, chúng tôi xây dựng và triển khai dịch vụ pháp lý “phòng bệnh”, tư vấn pháp luật thường xuyên dành riêng cho doanh nghiệp – giúp nhận diện sớm rủi ro, chuẩn hóa quy trình ký kết và vận hành hợp đồng, kinh doanh.
Với đội ngũ luật sư, cố vấn pháp lý giàu kinh nghiệm thực chiến trong đàm phán, hợp đồng, lao động, bất động sản và tranh chấp thương mại, HT Legal VN đồng hành đã và đang đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp từ khâu hoạch định chiến lược pháp lý đến kiểm soát rủi ro trong từng giao dịch.
Mỗi giải pháp của chúng tôi đều hướng đến 3 giá trị:
Đúng luật – Hiệu quả – Tín thác.
Công ty Luật TNHH HT Legal VN
*Đồng hành pháp lý – Chuyên sâu, tận tâm, hiệu quả*
Hân hạnh đón tiếp quý khách hàng theo địa chỉ sau:
Luật sư Nguyễn Thanh Trung hoặc CÔNG TY LUẬT TNHH HT LEGAL VN
VP1: 12 Hẻm 602/37 Điện Biên Phủ, phường Thạnh Mỹ Tây, TP. Hồ Chí Minh
VP2: 207B Nguyễn Phúc Chu, phường Tân Sơn, TP. Hồ Chí Minh
VP3: 5 Ngách 252/115 phố Tây Sơn, phường Đống Đa, TP. Hà Nội
Email: info@htlegalvn.com Hotline: 09 6161 4040 – 09 2222 4040
Không có bình luận