Khi sử dụng NLĐ làm thêm giờ, người sử dụng lao động phải được sự đồng ý của NLĐ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, người sử dụng lao động có quyền yêu cầu NLĐ làm thêm giờ vào bất kỳ ngày nào và NLĐ không được từ chối.
Căn cứ Bộ luật lao động 2012 thì làm thêm giờ là khoảng thời gian làm việc ngoài thời giờ làm việc bình thường được quy định trong pháp luật, thỏa ước lao động tập thể hoặc theo nội quy lao động.
Người sử dụng lao động được sử dụng người lao động làm thêm giờ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
- Được sự đồng ý của người lao động;
- Bảo đảm số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong 01 ngày, trường hợp áp dụng quy định làm việc theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong 01 ngày; không quá 30 giờ trong 01 tháng và tổng số không quá 200 giờ trong 01 năm, trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định thì được làm thêm giờ không quá 300 giờ trong 01 năm;
- Sau mỗi đợt làm thêm giờ nhiều ngày liên tục trong tháng, người sử dụng lao động phải bố trí để người lao động được nghỉ bù cho số thời gian đã không được nghỉ.
Như vậy, khi người sử dụng lao động yêu cầu làm thêm giờ, NLĐ có quyền từ chối. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt theo Luật định, NLĐ không có quyền này.
Theo đó, theo quy định tại Điều 107 Bộ luật lao động 2012 thì NLĐ không được từ chối làm thêm giờ khi có yêu cầu làm thêm giờ của người sử dụng lao động trong 02 trường hợp sau đây:
- Trường hợp 1: Thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật;
- Trường hợp 2: Thực hiện các công việc nhằm bảo vệ tính mạng con người, tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng ngừa và khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh và thảm họa.
NLĐ làm thêm giờ được trả lương làm thêm giờ theo quy định tại Điều 97 Bộ luật lao động 2012 và các quy định pháp luật khác hướng dẫn liên quan.