.png?ver=1724313015)
Thách cưới có vi phạm pháp luật hay không?
Hiện nay, một số nơi ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vẫn còn trường hợp thách cưới cao mang tính chất gả bán (như đòi bạc trắng, tiền mặt, của hồi môn, trâu, bò, chiêng ché,…để dẫn cưới). Vậy việc áp dụng tập quán về hôn nhân gia đình được pháp luật quy định như thế nào? Việc thách cưới như thế này có vi phạm pháp luật?
- Cơ sở pháp lý:
+ Luật Hôn nhân và gia đình 2014;
+ Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; Hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; Phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã ngày 15/7/2020;
- Nội dung:
Tập quán về hôn nhân và gia đình là gì?
Tập quán về hôn nhân và gia đình là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình, được lặp đi, lặp lại trong một thời gian dài và được thừa nhận rộng rãi trong một vùng, miền hoặc cộng đồng theo quy định tại Khoản 4 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
Tại Điều 7 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về việc áp dụng tập quán về hôn nhân và gia đình: “1. Trong trường hợp pháp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận thì tập quán tốt đẹp thể hiện bản sắc của mỗi dân tộc, không trái với nguyên tắc quy định tại Điều 2 và không vi phạm điều cấm của Luật này được áp dụng. 2. Chính phủ quy định chi tiết khoản 1 Điều này.’’
Thực tế hiện nay, các phong tục, tập quán tốt đẹp về hôn nhân và gia đình của các dân tộc như: Nam nữ tự do tìm hiểu, tự do lựa chọn người bạn đời; hoặc sau khi kết hôn, tùy theo sự sắp xếp, thỏa thuận giữa hai gia đình, vợ, chồng có thể cư trú tại nhà vợ hoặc ở nhà chồng, tục đổi sữa mẹ; cha mẹ có trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục con nên người, có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con gây ra… vẫn được thực hiện và phù hợp với pháp luật của nhà nước ta không bị nghiêm cấm mà khuyến khích phát huy, áp dụng. Ngược lại, tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình là những tập quán trái với những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình và vi phạm pháp luật đều cấm đồng thời cũng vi phạm đạo đức và lối sống tiến bộ của xã hội hiện đại.
Tuy nhiên, các bên có quyền thỏa thuận áp dụng tập quán nhưng phải đáp ứng các điều kiện:
-
Tập quán được áp dụng phải là quy tắc xử sự phù hợp với quy định tại Khoản 4 Điều 3 của Luật Hôn nhân và gia đình.
-
Việc áp dụng tập quán phải tuân theo các điều kiện được quy định tại Điều 7 của Luật Hôn nhân và gia đình;
-
Tôn trọng sự thỏa thuận của các bên về tập quán được áp dụng.
Thách cưới có vi phạm pháp luật không?
Trước hết cần phải định nghĩa được “Thách cưới là gì?”. Có rất nhiều ý kiến khác nhau về thách cưới nhưng chung quy lại thì đó là một phong tục cưới hỏi truyền thống của người Việt Nam. theo đó, một người nam muốn lấy được vợ, nhà trai phải đáp ứng được đòi hỏi về lễ vật mà nhà gái đưa ra.
Theo điểm đ, Khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân gia đình 2014 để bảo vệ chế độ hôn nhân gia đình cấm các hành vi: “Yêu sách của cải trong kết hôn”; Vậy để xác định được Thách cưới có phải hành vi bị cấm hay không thì phải xem thách cưới có được xem là yêu sách của cải trong kết hôn hay không.
Tại Khoản 12 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có định nghĩa: “Yêu sách của cải trong kết hôn là việc đòi hỏi về vật chất một cách quá đáng và coi đó là điều kiện để kết hôn nhằm cản trở việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ”.
Tuy nhiên, để xác định được thế nào là việc đòi hỏi về vật chất một cách quá đáng thì luật chưa quy định cụ thể để đo lường, mặt khác việc đòi hỏi vật chất một cách quá đáng này được xem như là điều kiện để kết hôn cản trở việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ.
Cho nên việc thách cưới chỉ vi phạm pháp luật khi hành vi này được xác định là yêu sách của cải trong kết hôn, tức phải đáp ứng hai điều kiện: (1) Việc đòi hỏi về vật chất một cách quá đáng; (2) Việc đòi hỏi vật chất được coi là điều kiện để kết hôn nhằm cản trở việc kết hôn tự nguyện của nam, nữ.
Nếu hành vi thách cưới đã đủ hai yếu tố trên thì sẽ bị chế tài như thế nào?
Căn cứ điểm đ, Khoản 1, Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; Hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; Phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã: “Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: đ) Cản trở kết hôn, yêu sách của cải trong kết hôn hoặc cản trở ly hôn”.
Trên đây là nội dung giải đáp của chúng tôi về thắc mắc liên quan đến hành vi thách cưới.
Công ty Luật TNHH HT Legal VN - Hotline: 0961614040 - 0945174040
