LƯU Ý VỀ QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA TRẺ EM SAU KHI CHA MẸ LY HÔN (CÔNG TY LUẬT UY TÍN TẠI TP. HỒ CHÍ MINH, VIỆT NAM)

LƯU Ý VỀ QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA TRẺ EM SAU KHI CHA MẸ LY HÔN

(CÔNG TY LUẬT UY TÍN TẠI TP. HỒ CHÍ MINH, VIỆT NAM)

Căn cứ Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP ngày 16/05/2024, Công ty Luật TNHH HT Legal VN xin chia sẻ một số vấn đề pháp lý quan trọng, những lưu ý về quyền, lợi ích hợp pháp của trẻ em sau ly hôn, cụ thể như sau:

1. Quyền được nuôi dưỡng và chăm sóc:

Quyền nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ em sau ly hôn, được xác định dựa trên lợi ích tốt nhất của trẻ. Tòa án sẽ xem xét các yếu tố như điều kiện kinh tế, môi trường sống, và khả năng chăm sóc của mỗi bên cha mẹ.

Cụ thể khoản 1 Điều 6 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP quy định về giải quyết việc nuôi con sau khi ly hôn quy định tại Điều 81 của Luật Hôn nhân và gia đình như sau:

1. Khi xem xét “quyền lợi về mọi mặt của con” quy định tại khoản 2 Điều 81 của Luật Hôn nhân và gia đình phải đánh giá khách quan, toàn diện các tiêu chí sau đây:

a) Điều kiện, khả năng của cha, mẹ trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, bao gồm cả khả năng bảo vệ con khỏi bị xâm hại, bóc lột;

b) Quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi, được duy trì mối quan hệ với người cha, mẹ không trực tiếp nuôi;

c) Sự gắn bó, thân thiết của con với cha, mẹ;

d) Sự quan tâm của cha, mẹ đối với con;

đ) Bảo đảm sự ổn định, hạn chế sự xáo trộn môi trường sống, giáo dục của con;

e) Nguyện vọng của con được ở cùng với anh, chị, em (nếu có) để bảo đảm ổn định tâm lý và tình cảm của con;

g) Nguyện vọng của con được sống chung với cha hoặc mẹ.

Ngoài ra, khoản 2 Điều 6 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP cũng quy định việc lấy ý kiến của con chưa thành niên từ đủ 07 tuổi trở lên quy định tại khoản 2 Điều 81 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014 và khoản 3 Điều 208 của Bộ luật Tố tụng dân sự phải bảo đảm các yêu cầu sau đây:

a) Bảo đảm thân thiện, phù hợp với tâm lý, độ tuổi, mức độ trưởng thành để con có thể bày tỏ đúng và đầy đủ ý kiến của mình;

b) Không lấy ý kiến trước mặt cha, mẹ để tránh gây áp lực tâm lý cho con;

c) Không ép buộc, không gây áp lực, căng thẳng cho con.

2. Quyền được thăm nom:

Theo Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, bên không trực tiếp nuôi dưỡng trẻ có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi và có quyền thăm nom và chăm sóc trẻ theo thỏa thuận giữa hai bên hoặc theo quyết định của tòa án. Quyền này phải được thực hiện một cách hợp lý và không gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển bình thường của trẻ.

Tuy nhiên, Toà án có quyền ra quyết định hạn chế quyền thăm nom theo quy định tại Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 nếu họ lạm dụng quyền thăm nom để gây ảnh hưởng xấu đến đứa trẻ bằng các hành vi: 

a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

3. Quyền lợi về cấp dưỡng và tài sản:

Theo Điều 7 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng cho con  quy định tại khoản 2 Điều 82 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cụ thể:

- Trường hợp người trực tiếp nuôi con không yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng thì Tòa án giải thích cho họ việc yêu cầu cấp dưỡng cho con là nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con. Nếu xét thấy người trực tiếp nuôi con có khả năng, điều kiện nuôi dưỡng và việc họ không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện thì Tòa án không buộc bên kia phải cấp dưỡng cho con.

- Tiền cấp dưỡng cho con là toàn bộ chi phí cho việc nuôi dưỡng, học tập của con và do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên không thoả thuận được thì Tòa án quyết định mức cấp dưỡng căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng. Mức cấp dưỡng do Tòa án quyết định nhưng không thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người cấp dưỡng đang cư trú cho mỗi tháng đối với mỗi người con.

- Trường hợp các bên không thỏa thuận được phương thức cấp dưỡng thì Tòa án quyết định phương thức cấp dưỡng hàng tháng hoặc phương thức khác phù hợp với nhu cầu, lợi ích của con và điều kiện kinh tế của người cấp dưỡng.

- Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình phát sinh kể từ thời điểm cha, mẹ không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Ngoài ra, trên tinh thần quy định của pháp luật, trẻ em có quyền được hưởng các quyền lợi về tài sản từ cha mẹ, bao gồm cả quyền thừa kế và các quyền lợi khác theo quy định của pháp luật.

4. Các hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên:

Theo Điều 8 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP quy định về việc hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên quy định tại Điều 85 của Luật Hôn nhân và gia đình như sau:

- “Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý” là bị Tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật về một trong các tội quy định tại Chương XIV Bộ luật Hình sự đối với con chưa thành niên với lỗi cố ý.

Ví dụ: Cha, mẹ bị kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật về tội “Cố ý gây thương tích” quy định tại Điều 134 của Bộ luật Hình sự đối với con chưa thành niên.

- “Hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con” là không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của con hoặc làm tổn hại đến sư phát triển toàn diện của con.

Ví dụ: Cha, mẹ bỏ mặc con chưa thành niên tự sinh sống, không có điều kiện để tự nuôi mình dẫn đến con có hành vi trộm cắp tài sản.

- “Phá tán tài sản của con” là mua, bán, tặng cho, hủy hoại hoặc hành vi khác làm thiệt hại đến tài sản của con mà không vì lợi ích của con.

- “Có lối sống đồi trụy” là lối sống ăn chơi, tiêu khiển thấp hèn, xấu xa, hư hỏng, trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc.

Ví dụ: Cha, mẹ thực hiện hoạt động mại dâm.

- “Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội” là hành vi kích động, dụ dỗ, thúc đẩy, ép buộc bằng lời nói, cử chỉ hoặc bằng bất cứ hình thức nào dẫn đến con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Ví dụ: xúi giục, ép buộc dẫn đến con bỏ học, trộm cắp, lừa đảo, vận chuyển trái phép chất ma túy.

Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức ra quyết định về việc cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên, cụ thể như sau:

- Không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con khi cha, mẹ có hành vi quy định tại các khoản 1, 2, 4 và 5 Điều 8 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP

- Không cho cha, mẹ quản lý tài sản của con khi cha, mẹ có hành vi quy định tại khoản 3 Điều 8 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP

- Không cho cha, mẹ đại diện theo pháp luật cho con khi cha, mẹ có hành vi quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều 8 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP

Tòa án quyết định rút ngắn thời hạn hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên trong trường hợp cha, mẹ đã thực hiện được một phần hai thời hạn theo quyết định của Tòa án và trong thời hạn này, cha, mẹ không thực hiện một trong các hành vi quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều 8 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP.

Tóm lại, căn cứ thực tiễn giải quyết các vụ án ly hôn, trẻ em luôn là đối tượng chịu nhiều tổn thương nhất không chỉ về mặt quyền, lợi ích hợp pháp theo quy định pháp luật mà còn về những vấn đề mang tính chất vô hình như quyền được trình bày ý kiến, quyền được phát triển bình thường và nhiều vấn đề khác. Đó cũng là một trong những yêu cầu thực tiễn để Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao ban hành Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP ngày 16/5/2024 để hướng dẫn áp dụng một số quy định pháp luật trong giải quyết các vụ việc về hôn nhân và gia đình, lưu ý tập trung một số quy định pháp luật trong giải quyết các vụ việc về hôn nhân và gia đình, lưu ý tập trung một số vấn đề liên quan quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em sau ly hôn.

Công ty Luật TNHH HT Legal VN với đội ngũ Luật sư uy tín và chuyên nghiệp trong lĩnh vực hôn nhân gia đình, chuyên giải quyết các vụ án ly hôn tại Tòa án nhân dân các cấp, vui lòng liên hệ Luật sư Nguyễn Thanh Trung, Luật sư HT Legal VN theo thông tin sau:

VP1: 37/12 Hẻm 602 Điện Biên Phủ, P.22, quận Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh (Bên cạnh UBND phường 22)

VP2: 207B Nguyễn Phúc Chu, P.15, quận Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh

VP3: Số 5 Ngách 252/115, Phố Tây Sơn, P. Trung Liệt, quận Đống Đa, Tp. Hà Nội

Email: info@htlegalvn.com        Hotline: 09 6161 4040 – 09 2222 4040