.png?ver=1710775408)
Thị trường chứng khoán vốn được coi là một thị trường rất nhạy cảm với thông tin, những người sở hữu thông tin chính xác và phân tích thông tin tốt sẽ có quyết định đầu tư hiệu quả. Thông tin trên thị trường chứng khoán có khi mang lại hiệu quả cho nhà đầu tư nhưng cũng có thể tác động xấu dẫn đến những thiệt hại không chỉ với doanh nghiệp mà còn cả niềm tin của nhà đầu tư. Như vậy có thể nói, việc công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán là rất quan trọng đối với thị trường mà cụ thể là những chủ thể tham gia thị trường. Nếu như thông tin được công bố đầy đủ và chính xác sẽ có những tác động rất tích cực tới sự phát triển của thị trường chứng khoán và ngược lại. Vậy, tính đến thời điểm hiện nay thì việc thực hiện công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán được diễn ra như thế nào?
Căn cứ pháp lý:
Luật Chứng khoán 2019
Thông tư 96/2020/TT-BTC ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Bộ Tài chính hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.
Nội dung:
1. Định nghĩa các doanh nghiệp niêm yết
Hiện nay, chưa có văn bản quy phạm pháp luật định nghĩa như thế nào là doanh nghiệp niêm yết. Tuy nhiên, thực tế có thể hiểu doanh nghiệp niêm yết như sau: “Doanh nghiệp niêm yết là một doanh nghiệp công cộng mà sau khi đăng ký, cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ được mua bán công khai trên sàn giao dịch chứng khoán, đồng nghĩa với việc công ty sẽ chịu sự quản lý chặt chẽ của nhà nước, đây được coi là hình thức phát triển cao nhất của một doanh nghiệp.”
Căn cứ Khoản 24 Điều 4 Luật chứng khoán 2019 quy định: “Niêm yết chứng khoán là việc đưa chứng khoán có đủ điều kiện niêm yết vào giao dịch trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán niêm yết.”
Ngoài ra, Luật chứng khoán năm 2019 quy định một số định nghĩa có liên quan như sau:
Đăng ký giao dịch là việc đưa chứng khoán vào giao dịch trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán chưa niêm yết.
Hệ thống giao dịch chứng khoán bao gồm hệ thống giao dịch cho chứng khoán niêm yết và hệ thống giao dịch cho chứng khoán chưa niêm yết, do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam (sau đây gọi là Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con) tổ chức, vận hành.
Thị trường giao dịch chứng khoán là địa điểm hoặc hình thức trao đổi thông tin để tập hợp lệnh mua, bán và giao dịch chứng khoán.
Và căn cứ theo quy định pháp luật, để trở thành một doanh nghiệp niêm yết, các doanh nghiệp cần đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Khoản 1 Điều 15 Luật Chứng khoán 2019.
2. Quy định pháp luật về công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán
2.1. Đối tượng phải công bố thông tin trên thị trường?
Căn cứ Điều 2 Thông tư 96/2020/TT-BTC thì những đối tượng sau đây phải công bố thông tin:
a) Công ty đại chúng;
b) Tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng;
c) Tổ chức phát hành thực hiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng;
d) Tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp;
đ) Công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán; chi nhánh công ty chứng khoán nước ngoài tại Việt Nam và chi nhánh công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam (sau đây gọi là chi nhánh công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam); văn phòng đại diện công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam; quỹ đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng;
e) Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con (sau đây gọi là Sở giao dịch chứng khoán), Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam;
g) Nhà đầu tư thuộc đối tượng công bố thông tin theo quy định pháp luật.
2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến hoạt động công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.
Căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 3 Thông tư 96/2020/TT-BTC thì nhà đầu tư thuộc đối tượng công bố thông tin bao gồm:
a) Người nội bộ của công ty đại chúng, người nội bộ của quỹ đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng theo quy định tại khoản 45 Điều 4 Luật Chứng khoán và người có liên quan của người nội bộ;
b) Cổ đông lớn, nhóm người có liên quan sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty đại chúng; nhà đầu tư, nhóm người có liên quan sở hữu từ 5% trở lên chứng chỉ quỹ của quỹ đóng;
c) Cổ đông sáng lập trong thời gian bị hạn chế chuyển nhượng của công ty đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng;
d) Nhóm nhà đầu tư nước ngoài có liên quan sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu có quyền biểu quyết của 01 tổ chức phát hành hoặc từ 5% trở lên chứng chỉ quỹ của quỹ đóng;
đ) Cổ đông, nhóm người có liên quan mua vào để sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty đại chúng; nhà đầu tư hoặc nhóm người có liên quan mua vào để sở hữu từ 5% trở lên chứng chỉ quỹ của quỹ đóng;
e) Tổ chức, cá nhân thực hiện chào mua công khai cổ phiếu của công ty đại chúng, chứng chỉ quỹ đóng của quỹ đầu tư mục tiêu; công ty mục tiêu, công ty quản lý quỹ đầu tư mục tiêu.
Trong đó, doanh nghiệp niêm yết thuộc loại hình công ty đại chúng theo Điểm b Khoản 1 Điều 32 Luật Chứng khoán 2019: “Công ty đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Luật này.” nên thuộc đối tượng phải công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.
2.2. Người thực hiện công bố thông tin:
Căn cứ Điều 6 Thông tư 96/2020/TT-BTC quy định về người thực hiện công bố thông tin. Theo đó:
Các đối tượng công bố thông tin là tổ chức phải thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin thông qua 01 người đại diện theo pháp luật hoặc 01 cá nhân là người được ủy quyền công bố thông tin của tổ chức đó.
Nhà đầu tư thuộc đối tượng công bố thông tin là cá nhân có thể tự thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin hoặc ủy quyền cho 01 tổ chức (công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, công ty đại chúng, thành viên lưu ký, Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam hoặc tổ chức khác) hoặc 01 cá nhân khác thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin
Nhà đầu tư nước ngoài, nhóm nhà đầu tư nước ngoài thực hiện nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin theo quy định của Thông tư này và pháp luật về hoạt động đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Theo Luật Chứng khoán 2019, các loại công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết được quy định cụ thể như sau:
Công bố thông tin của tổ chức niêm yết cổ phiếu:
Công bố thông tin định kỳ
Công bố thông tin bất thường
Công bố thông tin theo yêu cầu
Công bố thông tin về các hoạt động khác
Công bố thông tin của tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng:
2. Tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin các nội dung sau:
a) Công bố thông tin định kỳ về báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận, báo cáo thường niên và Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông thường niên (đối với tổ chức phát hành là công ty cổ phần) kể từ khi kết thúc đợt chào bán trái phiếu ra công chúng cho đến khi hoàn tất thanh toán trái phiếu theo quy định tại khoản 1, 2 và 3 Điều 10 Thông tư này;
b) Đối với trường hợp huy động vốn để thực hiện các dự án đầu tư, tổ chức phát hành phải công bố thông tin định kỳ về báo cáo sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán đã được kiểm toán, báo cáo tiến độ sử dụng vốn kể từ khi kết thúc đợt chào bán trái phiếu ra công chúng cho đến khi hoàn tất thanh toán trái phiếu hoặc giải ngân hết số tiền đã huy động tùy theo thời điểm nào đến trước, cụ thể như sau:
Tổ chức phát hành trái phiếu ra công chúng phải thuyết minh chi tiết việc sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán trong báo cáo tài chính năm được kiểm toán xác nhận hoặc công bố đồng thời báo cáo sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán đã được kiểm toán xác nhận cùng báo cáo tài chính năm được kiểm toán và báo cáo tại Đại hội đồng cổ đông thường niên hoặc Hội đồng thành viên thường niên;
Định kỳ 06 tháng, tổ chức phát hành phải công bố thông tin về tiến độ sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày kết thúc kỳ báo cáo;
c) Tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng phải công bố thông tin về tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo mẫu quy định tại Phụ lục VI ban hành kèm theo Thông tư này trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày kết thúc 06 tháng đầu năm và kết thúc năm dương lịch;
d) Công bố thông tin bất thường khi xảy ra một trong các sự kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 11 Thông tư này và phải nêu rõ sự kiện xảy ra, nguyên nhân, giải pháp khắc phục (nếu có);
đ) Trường hợp phát hành trái phiếu chuyển đổi không bắt buộc, tổ chức phát hành phải gửi thư thông báo tới từng trái chủ và thực hiện công bố thông tin về thời gian, tỷ lệ, giá, địa điểm đăng ký chuyển đổi tối thiểu 01 tháng trước ngày chuyển đổi trái phiếu;
e) Công bố thông tin theo yêu cầu quy định tại Điều 12 Thông tư này.
Công bố thông tin của tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp:
1. Tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp là công ty đại chúng thực hiện công bố thông tin theo quy định tại các Điều 10, 11, 12 và 13 Thông tư này.
2. Tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp là tổ chức niêm yết cổ phiếu, công ty đại chúng quy mô lớn thực hiện công bố thông tin theo quy định tại các Điều 14, 15, 16 và 17 Thông tư này.
3. Tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này thực hiện công bố thông tin kể từ thời điểm trái phiếu doanh nghiệp được niêm yết cho đến khi hoàn tất thanh toán trái phiếu hoặc thời điểm trái phiếu doanh nghiệp bị hủy niêm yết tùy theo thời điểm nào đến trước, cụ thể như sau:
a) Công bố định kỳ báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận và báo cáo thường niên theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 10 Thông tư này;
b) Công bố thông tin bất thường khi xảy ra một trong các sự kiện theo quy định tại Điều 15 Thông tư này (Hội đồng quản trị được đổi thành Hội đồng thành viên nếu là công ty trách nhiệm hữu hạn);
c) Công bố thông tin theo yêu cầu quy định tại Điều 12 Thông tư này.
Công bố thông tin của tổ chức phát hành thực hiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng:
2. Tổ chức phát hành có vốn góp của chủ sở hữu sau khi hoàn thành chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng từ 120 tỷ đồng trở lên thực hiện công bố thông tin theo quy định tại các Điều 14, 15, 16 và 17 Thông tư này.
3. Thực tiễn thực hiện công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán
Ngày 20/06/2022, Chương trình IR Awards 2022 chính thức công bố kết quả khảo sát toàn diện về hoạt động công bố thông tin (CBTT) trên thị trường chứng khoán của tất cả doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE và HNX trong năm 2022.
Khảo sát hoạt động công bố thông tin trên thị trường chứng khoán năm 2022 là hoạt động thuộc Chương trình IR Awards 2022 nhằm vinh danh những Doanh nghiệp niêm yết đạt chuẩn Công bố thông tin trên thị trường chứng khoán năm 2022; được thực hiện khảo sát đối với 736 doanh nghiệp niêm yết trên HOSE và HNX, kéo dài 12 tháng, từ ngày 1/5/2021 đến 30/4/2022. Các quy định của Thông tư 96/2020/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành ngày 16/11/2020 và các quy định khác từ các cơ quan Nhà nước liên quan được sử dụng làm chuẩn mực cho Bộ tiêu chí khảo sát của chương trình.
Kết quả khảo sát trên 736 doanh nghiệp niêm yết (DNNY) cho thấy, chỉ có 385 DNNY đạt chuẩn công bố thông tin, chiếm hơn 52% tổng số doanh nghiệp (DN) được khảo sát. Mặc dù vậy, tỷ lệ này đã có chuyển biến rất tích cực theo thời gian qua 12 kỳ khảo sát (2011 - 2022), từ mức chỉ 3% (2011) nay đã ghi nhận thành tích vượt trội với 52% (năm 2022).
Trong hai năm 2021 và 2022, số lượng DNNY vượt qua được vòng khảo sát toàn diện về hoạt động công bố thông tin đều lớn hơn 50%. Điều này cho thấy sự chuyển biến tích cực trong việc chấp hành đúng quy định của cơ quan chức năng về công bố thông tin của DNNY và sự gia tăng tính minh bạch thông tin trên Thị trường chứng khoán Việt Nam[1].
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn tồn tại những hạn chế, cụ thể đó là trong gần nửa đầu tháng 6/2022, Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã ban hành nhiều quyết định xử phạt đối với các tổ chức do các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến không báo cáo và công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật.
Cụ thể, ngày 06/6/2022, Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành Quyết định số 153/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (quận Ngô Quyền, TP. Hải Phòng). Theo đó, phạt tiền 70 triệu đồng theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 42 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán do công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật. Được biết, Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật trên Hệ thống công bố thông tin của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và trên Trang thông tin điện tử của Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh tài liệu sau: Báo cáo tài chính quý II/2021; Công bố thông tin Quyết định Hội đồng quản trị số 231/QĐ-HĐQT ngày 14/10/2021 về việc phê duyệt giao dịch thuê tàu với bên liên quan là Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Tài liệu họp Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021.
Cùng ngày, Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã ban hành Quyết định số 154/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (TP. Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng). Theo quyết định xử phạt, Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật trên Hệ thống công bố thông tin của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước và trên Trang thông tin điện tử của Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh tài liệu sau: Báo cáo thường niên năm 2020, Biên bản và Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021[2].
Như vậy, nhìn chung có thể thấy việc công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán trong những năm gần đây có sự chuyển biến tích cực, theo đó các doanh nghiệp niêm yết chấp hành đúng quy định của cơ quan chức năng về công bố thông tin của doanh nghiệp. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp bị xử phạt vi phạm công bố thông tin cũng không gia tăng, do đó cần nên khắc phục.
Trên đây là quan điểm của Công ty Luật TNHH HT Legal VN về thực tiễn thực hiện công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán. Để được tư vấn pháp luật về lĩnh vực này và các vấn đề pháp lý khác có liên quan, vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH HT LEGAL VN
VP1: 37/12 Hẻm 602 Điện Biên Phủ, P.22, quận Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh (Bên cạnh UBND phường 22)
VP2: 207B Nguyễn Phúc Chu, P.15, quận Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh
Email: info@htlegalvn.com Hotline: 09 6161 4040 – 09 4517 4040
[1] https://nguoilambao.vn/385-doanh-nghiep-niem-yet-dat-chuan-cong-bo-thong-tin-tren-thi-truong-chung-khoan-nam-2022-n56081.html
[2] https://tapchitaichinh.vn/kinh-te-vi-mo/xu-phat-nhieu-doanh-nghiep-do-vi-pham-khong-cong-bo-va-bao-cao-thong-tin-348826.html
