.png?ver=1724313015)
1. Hiện hữu xung đột và bất bình đẳng về quyền, lợi ích trong quan hệ Ngân hàng - khách hàng?
Về địa vị pháp lý, trong quan hệ tín dụng và giao dịch bảo đảm, rõ ràng bên vay và bên bảo đảm chưa bao giờ là bên lợi thế. Trong một bài viết chia sẻ pháp lý, Công ty Luật TNHH HT Legal VN có chia sẻ nội dung: "Tại sao bên vay, bên thế chấp cần Luật sư bảo vệ?
https://htlegalvn.com/index.php/tai-sao-ben-vay-va-ben-the-chap-can-luat-su-bao-ve-348.html
Trong đó, chúng tôi đã khẳng định: Ngân hàng là "ông lớn", người tạo ra sân chơi và luật chơi (trên cơ sở pháp luật) về:
- Điều kiện vay vốn, hồ sơ vay vốn, định giá tài sản và thế chấp.
- Hồ sơ/ tài liệu theo biểu mẫu của các Ngân hàng và thường không có yếu tố thoả thuận ở đây (nếu khách hàng có đề nghị thay đổi câu chữ).
- Ngân hàng quy định lãi suất, biên độ tăng giảm lãi suất, phí phạt trả nợ ….
- Ngoài ra với hệ thống đầy đủ các quy định về xử lý nợ, miễn giảm lãi, xử lý rủi ro … đặt cạnh một hệ thống đầy đủ nhân lực, ban bệ và tiềm lực tài chính mạnh => luôn đặt bên vay/bên thế chấp vào một cuộc chiến không cân sức (nếu phát sinh tranh chấp).
- Ngân hàng thường là bên chủ động trong mối quan hệ tranh chấp với khách hàng: Phát xuất từ quy định chặt chẽ của pháp luật về việc cho vay nên thường cơ sở pháp lý của ngân hàng luôn vững chắc khi phát sinh tranh chấp. Ngân hàng lại luôn là bên chủ động làm việc với bên vay/ bên thế chấp và các bên có liên quan để thực hiện các biện pháp thu nợ.
- Thông thường, Ngân hàng là nguyên đơn nên việc chuẩn bị chứng cứ luôn chủ động và rất ổn, giúp họ xử lý vụ việc nhanh chóng và có lợi hơn so với phía còn lại.
- Ngân hàng có lợi thế hơn khi có khả năng nắm được điểm yếu về nhân thân, gia đình, tài chính và vấn đề khác của khách hàng vay và bên thế chấp, nếu biết tận dụng thì đó là một thứ vũ khí rất sắc bén để đe doạ, đôn đốc con nợ, việc nắm lợi thế về giá trị thực tế và giá có khả năng xử lý ngay đối với tài sản bảo đảm cũng là một ưu thế quá cao trong tương quan thương lượng với khách hàng.
Xét về tâm lý, ngân hàng thường là người chiến thắng khi tâm lý chiến, thường là người dẫn dắt cuộc chơi và kết thúc nó theo cách có lợi nhất cho mình.
Xét tính thiệt hơn (chi phí), đấu với ngân hàng về lâu dài thì thường phía còn lại luôn thua thiệt và luôn bất lợi xét trên cả cơ sở pháp lý và thực tiễn, đối đầu với Ngân hàng luôn là bất lợi vì tiềm lực tài chính, mất thời gian, vấn đề cơ sở pháp lý, giá trị tài sản, lãi mẹ đẻ lãi con … hàng loạt vấn đề khiến chúng ta phải dè dặt và tính toán.
2. Cơ chế giám sát hoạt động thu giữ và hệ quả?
Khi pháp luật trao cho ngân hàng được quyền chủ động và tự thu giữ tài sản bảo đảm, cũng như phát mại tài sản bảo đảm (thường là bán đấu giá) theo quy định pháp luật. Vậy ai giám sát công việc này của họ? Chế tài và hình phạt (hình sự và hành chính) đặt ra với trường hợp đặc thù này là như thế nào?
Quan hệ tín dụng và giao dịch bảo đảm là quan hệ dân sự phổ biến và ảnh hưởng cực kỳ lớn đến mọi ngóc ngách của đời sống kinh tế xã hội nên việc xung đột lợi ích, xâm phạm quyền và lợi ích là điều rất dễ xảy ra và hết sức phức tạp.
Trong vấn đề thu giữ tài sản hiện tại, pháp luật chỉ đặt ra sự giám sát của Cơ quan công quyền (Ủy ban nhân dân, Cơ quan công an ...) trong việc niêm yết hoặc chứng kiến việc ban hành các văn bản xử lý nợ, thông báo thu giữ, quyết định thu giữ, biên bản thu giữ ...hoặc đảm bảo an ninh trật tự khi diễn ra việc thu giữ tài sản bảo đảm của ngân hàng. Ngoài ra, các hành vi khác, bao gồm cả việc ký kết Hợp đồng định giá, bán đấu giá tài sản, ... thì tự thực hiện và tự tuân thủ theo quy định pháp luật mà không hề có cơ chế giám sát chặt chẽ.
.png)
Vấn đề đặt ra là:
- Ai giám sát và đảm bảo rằng ngân hàng đã ban hành đúng các văn bản xử lý nợ, thông báo, quyết định về việc thu giữ ... làm sao những Cơ quan nhà nước hiện diện tại đó giám sát và biết được việc làm này là đúng và đã tuân thủ luật định? Trường hợp sai thì ai chịu trách nhiệm và trách nhiệm tới đâu?
- Làm sao đảm bảo việc định giá tài sản bảo đảm, việc ký kết hợp đồng thẩm định tài sản là khách quan và đúng pháp luật?
- Làm sao đảm bảo việc lựa chọn và ký kết Hợp đồng dịch vụ đấu giá và việc tuân thủ đấu giá là đảm bảo công khai, minh bạch và không có tiêu cực?
- Làm sao bảo đảm ngân hàng đã tận tâm và bán tài sản bảo đảm đạt hiệu quả kinh tế cao nhất và không gây thất thoát tài sản cho khách hàng?
- Cơ chế giám sát của Cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Viện Kiểm sát, ,Cơ quan Công an, Ngân hàng nhà nước, Thanh tra nhà nước ...vào định chế đặc thù này như thế nào để đảm bảo pháp luật được thực thi và sự thượng tôn pháp luật?
- Quy định pháp luật về chế tài, hình phạt (hình sự hoặc dân sự) với các hành vi vi phạm pháp luật, tiêu cực của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thu giữ, xử lý tài sản bảo đảm là đã đủ sức răn đe chưa?
Xét về tâm lý xã hội, một quan hệ dân sự có sự tham gia, hiện diện của Cơ quan nhà nước như đại diện ủy ban, công an địa phương là đã tạo ra một sức ép tâm lý ghê gớm đến bên vay, bên thế chấp, vì làm sao phân biệt giữa một quan hệ dân sự bình thường (thu giữ tài sản bảo đảm) với một hành vi trái pháp luật như hành vi có dấu hiệu tội phạm hoặc gây rối trật tự công cộng ...? Chưa kể đến việc hiện diện ở đây với vai trò gì? bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho ai?
Xét về tinh thần thượng tôn pháp luật, việc thu giữ và xử lý tài sản bảo đảm cũng chỉ là quyền tự bảo vệ của ngân hàng nhưng đặt trong quan hệ pháp luật thì đây là quan hệ dân sự và tất cả các bên phải bình đẳng trước pháp luật. Nếu không đảm bảo tinh thần ôn hòa, gây mất trật tự công cộng hoặc để xảy ra bất đồng, tranh chấp thì phải được phân xử bởi Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Thay vì tư duy xử lý nợ xấu một cách vội vàng vì chưa tính đến nguyên nhân khách quan và chủ quan hoặc nguyên nhân tiêu cực từ chính ngân hàng thì cần đặt ra sự tập trung cải cách tư pháp, nâng cao quy trình, nghiệp vụ, cơ chế áp dụng thủ tục rút gọn giải quyết các vụ việc liên quan đến quan hệ tín dụng, giao dịch bảo đảm nhằm giải quyết dứt điểm việc xử lý tài sản bảo đảm nhằm đạt hiệu quả, tiết kiệm, công bằng xã hội và thượng tôn pháp luật.
Phát xuất từ những xung đột hiện hữu trong quan hệ giữa bên vay, bên thế chấp với Ngân hàng và cơ chế giám sát chưa hoàn thiện trong quá trình xử lý nợ, thu giữ và phát mại tài sản bảo đảm. Vai trò của Công ty Luật chuyên nghiệp là hết sức quan trọng trong việc gìn giữ tinh thần thượng tôn pháp luật và đảm bảo cân bằng quyền, lợi ích hợp pháp của các bên.
Với năng lực, kiến thức và trải nghiệm thực tế trong quá trình giải quyết các vụ việc tranh chấp hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp, Công ty Luật TNHH HT Legal VN là đơn vị tư vấn pháp luật chuyên nghiệp và tiên phong trong hoạt động bảo vệ bên vay, bên thế chấp ngân hàng, chúng tôi hướng đến sự quan tâm sâu sắc đối với vấn đề pháp lý của khách hàng, đại diện và cùng đồng hành với khách hàng trong suốt quá trình giải quyết khoản nợ, bảo vệ tài sản bảo đảm, quá trình thu giữ, quá trình khởi kiện, thi hành án nhằm đưa ra giải pháp pháp lý chuyên nghiệp và bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của bên vay, bên thế chấp ngân hàng.
CÔNG TY LUẬT TNHH HT LEGAL VN
VP1: 37/12 Hẻm 602 Điện Biên Phủ, P.22, quận Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh (Bên cạnh UBND phường 22).
VP2: 207B Nguyễn Phúc Chu, P.15, quận Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh.
VP3: 5 Ngách 252/115 phố Tây Sơn, P. Trung Liệt, quận Đống Đa, Tp. Hà Nội
Email: info@htlegalvn.com Hotline: 0961614040 – 0922224040
